Institusi Pondok Di Negeri Kedah Darul Aman - Siri 4 (Akhir)

Bekas pondok Kampung Pulau Pisang, Tunjang, Jitra, Kedah

Sambungan dari siri sebelumnya ...

Institusi Pondok Di Negeri Kedah Darul Aman

Oleh: Tuan Haji Ismail Salleh

Sumber: mykedah.com

Sungguhpun masih ada lagi persekolahan pondok di negeri Kedah yang tumbuh selepas meninggalnya Tuan Haji Wan Sulaiman bin Wan Sidik, Syaikhul-Islam, pada 1935, tetapi jumlahnya kecil jika dibandingkan dengan jumlah pondok-pondok yang pernah wujud di Kedah sejak 1850 hingga 1935. Di antara pondok-pondok selepas 1936 dibuka oleh :-

1. Tuan Haji Yahaya Junaid batu 16, Padang Lumat, Yan 1940
2. Tuan Haji Umar al-Zuhdi bin Muhammad Saleh, Lanai, Baling
3. Tuan Haji "Uthman (Lebai Man) bin Haji Yunus, Batu Sebelas, Bukit Besar, Yan
4. Tuan Haji Ahmad bin Haji Othman, Bukit Kepelu, Kodiang, Kubang Pasu.
5. Tuan Haji Abdullah Abbas Nasution, Tanjung Pauh, Jitra
6. Tuan Lebai Isa, Kepelu, Kodiang
7. Tuan Haji Fauzi bin Haji Mustaffa, Yan
8. Tuan Haji Abdul Rahman bin Haji Saleh, Jitra, Kubang Pasu.
9. Tuan Haji Abu Bakar Palestin, Ayer Hitam, Kubang Pasu.
10. Tuan Haji Mustaffa, Gajah Mati, Pendang
11. Tuan Haji Abdul Razak bin Haji Ibrahim, Pendang.
12. Tuan Haji Abdullah Kechik bin Haji Muhamad Yusof, Langgar, 1947
13. Tuan Haji Ahmad Tajuddin bin Haji Abdul Rahman al-Jarumi (Dato' Mursyid di Raja), Malele, Kubang Pasu.
14. Tuan Haji Abdullah bin Hassan, Kuala Janing, Padang Terap
15. Tuan Haji Daud, Malau, Kulim
16. Tuan Haji Yahaya, Kampung Teluk, Bukit Pinang, Kota Star
17. Tuan Haji Ahmad Nahu, Jeneri, Sik
18. Tuan Haji Muhammad Ali bin Haji Ismail, Kebun 500, Jabi, Kota Star
19. Tuan Haji Ibrahim Senggora, Tok Keling, Kota Star
20. Tuan Haji Wan Muhammad Saleh, Tong Pelu, Padang Terap dan Alor Changleh, Kubang Pasu.
21. Tuan Haji Mustaffa, Tambak Bunga, Kota Star.
22. Tuan Haji Husin bin Haji Abdul Rahman al-Jarumi, Selarung lalang, Kota Star
23. Tuan Haji Umar bin Haji Ahmad, Langgar
24. Tuan Haji Senawi bin Muhammad Saleh, Alor Setol, Langgar
25. Tuan Haji Abdullah bin Lebai Besar, Kupang
26. Tuan Haji Mahmud Zuhdi, Lanai, Sik
27. Tuan Haji Bukhari bin Hassan, Bukit Besar, Yan dan Batu Menunggol, Pendang
28. Tuan Haji Man, Lepai, Kota Star.
29. Tuan Haji Man, Pida Tiga, Tunjang, Kubang Pasu
30. Tuan Haji Husin, Kubur Panjang
31. Tuan Haji Awang, Ayer Hitam, Kubang Pasu
32. Tuan Haji Abdul Rahman bin Awang Kechik, Permatang Jeram, Kubang Pasu
33. Tuan Haji Abdul Halim bin Haji Abdul Hamid, Sungai Jagung Dalam, Pendang
34. Tuan Haji Shafie, Kampung Tebing, Jitra
35. Tuan Haji Azizan bin Mustaffa, Kangkung, Kota Star
36. Tuan Haji Ismail bin Haji Ahmad, Bukit Pinang, Kota Star
37. Tuan Haji Abdul Rahman bin Haji Yahaya, Kupang, Baling
38. Tuan Haji Abdullah bin Lebai Samah, Bukit Lada, Kota Star

Di atara pondok-pondok di atas, ada yang masih bertahan menghadapi pelbagai rintangan dan kesukaran yang ditimbulkan oleh jiwa-jiwa sekular dan moden. Persekolahan pondok ini terpaksa menandingi sekolah-sekolah agama yang didirikan oleh Kerajaan dengan sistem yang jauh progresif. Setengah dari pondok-pondok ini bertindak mendirikan bangunan-bangunan sekolah atau madrasah sendiri dan menggunakan kurikulum dan peraturan-peraturan persekolahan seperti sekolah Kerajaan.

Banyak dari pusat-pusat pengajian yang dikatakan pondok ini telah terbiar dan menjadi jasad yang tidak bernyawa

RUJUKAN:

• Ahmad Abdul Gani bin Haji Sa'id. "Tuan Hussain Kedah". Latihan Ilmiah Jabatan Sejarah Universiti Malaya, Kuala Lumpur, 1976/77
• Tan Sri Dr. Awang Had Salleh. "Sekolah Melayu, Sekolah Rakyat dan Pondok di Kedah", dalam Dokumentasi Konvensyen Sejarah Negeri Kedah Darul Aman, Lembaga Muzium Negeri Kedah, Laor Star, 1991
• "Biografi Ulama Kedah Darul Aman "Jilid satu (20 orang), Lembaga Muzium Negeri Kedah,1996
• Fisol Hussein "Haji Hussain Che' Dol, 1904-1967: Satu Aspek Perjuangan Ulamak dalam Bidang Agama dan Politik Melayu Kedah," Kajian Ilmiah, Jabatan Sejarah Universiti Malaya, Kuala Lumpur, 1973/74
• Hitti, P. R, "History of Arabs", London, MacMillan, 1956.
• Prof. Madya Dr. Ishak Mohamad Rejab. "Peranan Ulamak dalam Masyarakat di Kedah dan diberi Penekanan Kepada Tuan Hussain bin Muhammad Nasir al-Mas'udi dan Haji Wan Sulaiman Wan Sidik", dalam Dokumentasi Konvensyen Sejarah Negeri Kedah Darul Aman, Lembaga Muzium Negeri Kedah, Alor Star, 1991.
• Muhammad Hassan bin Dato' Kerani Muhammad Arshad,"Al-tarikh Salasilah Negeri Kedah", DBP, Kuala Lumpur, 1968.
• Roff, W.R.; "The Origins of Malay Nationalism", New Haven and London, Yale University Press, 1967.
• Wan Mohamad Saghir Abdullah, "Syeikh Daud bin Abdullah Al-Fatani: Ulama dan Pengarang Terulung Asia Tenggara", Hizbi, Kuala Lumpur, 1990.
• Zahidi Dato' Zainal Rashid, "Sejarah Sekolah Pondok di Kedah," Dokumentasi Konvensyen Sejarah Kedah Darulaman, Majlis Kebudayaan Negeri Kedah, Alor Star, 1979. 

 

FOTO ULAMA-ULAMA KEDAH

Al-Marhum Tuan Guru Haji Muhammad Salleh Haji Hashim Pulau Pisang, Jitra

Al-Marhum Tuan Guru Haji Said Yan, Kedah

Al-Marhum Tuan Guru Haji Wan Ibrahim bin Wan 'Abdul Qadir @ Pak Chu Him

Al-Marhum Tuan Guru Haji Yahya Mat Saman @ Pak Ya Telok

Al-Marhum Tuan Guru Haji Yahya Kupang, Baling

 InsyaAllah foto ulama-ulama Kedah akan di uploadkan dari masa ke semasa.

Sekian dari

al-Fagir Abu Zahrah

Taman Seri Gombak

2.30 petang, Ahad 24 Syawwal 1431/3 Oktober 2010